KAYSERİ İL KÜLTÜR VE TURİZM MÜDÜRLÜĞÜ

İpek Yolu

             Bir zamanlar ipek, baharat, bal, cam, fildişi, kıymetli taşlar, kürk, tahıl ve yağ gibi ürünlerin kervanlarla Çin’den başlayıp Kırgızistan, Özbekistan, Türkmenistan ve İran üzerinden taşınarak İstanbul vasıtasıyla Avrupa’ya ulaştırılmasında kullanılan tarihi rota, İpek Yolu olarak anılıyor. Günümüzde güzergâh konusunda çeşitli söylemler olsa da, Çin, Pamir Platosu, Afganistan, İran, Gaziantep, Antakya Limanı ve İtalya ana rotanın omurgasını oluşturmaktadır. Devletlerarası ilişkilerin ve ticaretin gelişmesiyle ana rotaya zaman içerisinde yeni güzergâhlar eklenmiştir. Kültür ve Turizm Bakanlığı’nın Çekül Vakfı ile yaptığı çalışmaya göre; İpek Yolu’nun Anadolu hattında;

          •Trabzon-Gümüşhane-Erzurum-Sivas- Tokat- Amasya-Kastamonu-Adapazarı İzmit- İstanbul-Edirne

          •Mardin-Diyarbakır-Adıyaman-Malatya- Kahramanmaraş-Kayseri-Nevşehir- Aksaray-Konya-Isparta-Denizli-Antalya

          •Erzurum- Malatya-Kayseri-Ankara- Bilecik-Bursa-İznik-İzmit-İstanbul güzergâhları kullanılıyordu.

              Asya ile Avrupa kıtalarını ticari ve kültürel anlamda birbirine bağlayan yol, ilk zamanlar suyun bol olduğu vadilerde ilerliyordu. Daha sonra güvenliği sağlamak amacıyla kırsal  alanlarda kurulan ve kalın duvarlarıyla kaleye benzeyen han ve kervansaraylar inşa edildi. Oda, ahır, depo, mescit, hamam ve çeşmenin yanı sıra nalbant, doktor ve veteriner hizmeti de veren han ve kervansaraylarda yolcular din, dil ve ırk farkı gözetilmeden ücretsiz üç gün konaklayabiliyorlardı. İşte özellikle Selçuklular döneminde Anadolu’da yapılan yaklaşık iki yüz han ve kervansarayın üç tanesi bugün Kayseri sınırlarında bulunmaktadır. İncesu ilçesinde Kara Mustafa Paşa, Bünyan ilçesinde ise Sultanhanı ve Karatay kervansarayları İpek Yolu üzerindeki dinlenme mekânlarıydı. 1. Alaaddin Keykubad zamanında 1232-1236 yılları arasında yapılan Sultanhanı, Kayseri-Sivas-Erzincan- Erzurum-Ağrı-Iğdır (Harmandöven) hattının bir parçasıydı. Selçuklu vezirlerinden Atabey Emir Celaleddin  Karatay tarafından 1240 yılında  İpek Yolu’na kazandırılan Karatay Kervansarayı ise Kayseri-Maraş-Malatya- Gaziantep güzergâhında hizmet veriyordu. Sultanhanı aynı adlı köyde, Karatay ise Karadayı köyünde görülebilir. İncesu ilçe merkezinde ziyaret  edebileceğiniz kervansaray ise, Osmanlı vezirlerinden Merzifonlu Kara Mustafa Paşa döneminde yapılmıştır. Tarihi mekân Adana ve Nevşehir (Saruhan) güzergâhlarının kavşak  noktasına kurulmuştur. Kayseri kent merkezinde konaklayarak iki gün içerisinde üç kervansarayı da gezebilirsiniz. Bu arada Talas ilçesinin Başakpınar yerleşiminde İspile Han’ın yıkıntılarının bulunduğunu hatırlatalım.